Wie zei daar dat het amateurtoneel dood is in Breda? Niks daarvan. Er worden af en toe hele fraaie producties gemaakt. Neem ‘Alle begin was moeilijk’ van de Toneelgroep Nomen. Op oocatie gespeeld, op parkeergarage Concordiastraat. Ofwel boven op het dak van de HEMA. Wat was het koud. De bezoekers zaten te rillen op de open tribune en schoven dicht tegen elkaar. Een enkeling had zelfs een deken meegenomen.
Het stuk begint wat moeizaam, met een eenzame man die dicht langs de railing loopt en wat voor zich uit staat te mijmeren, bladerend in een fotoboek. Het is duidelijk: het leven zit er ver op voor deze man. Gaat hij springen? Nee, dat doet hij niet. Zijn gemijmer wordt verstoord door een vrouw en ze raken in gesprek. Al gauw blijkt dat ze buren zijn en op deze plek, tegen het vallen avn de aviond, hebben afgesproken. De man is ongeneeslijk ziek en de vrouw confronteert hem met zijn gedachten, zijn eenzaamheid en zijn verlangens. Na wat heen en weer gekeuvel, gaat ineens op de werkvloer het ‘zaallicht’ uit en begint achter de spelers, eigenlijk onder hen een eind verderop, een aantal TL lampen branden. Een jonge vrouw verschijnt, zij hangt de was op. Babykleertjes, zo te zien. En dan dooft het licht weer. Het leven gaat gewoon door, ziek of niet. Mooi gevonden. Dat trucje wordt nog een paar keer herhaald. En er verschijnen fietsers in de verte, mensen die ruzie maken, die dansen, iemand die het raam opent en op zijn terras een sigaret rookt, een man die zijn krant leest. Je weet niet waar je moet kijken, er valt zoveel te zien. De goed gekozen muziek ondersteunt het schouwspel.
Tegen het eind van het stuk is er een soort climax. De man moet onverwacht overgeven en hangt over de balustrade. Je hoort zijn maaginhoud neerkletteren. De muziek zwelt keihard aan en de ellende die de man doorstaat wordt voor de kijker fysiek voelbaar. Een aangrijpend moment.
Idem wanneer de man over zijn herinnering als kleine jongen vertelt en er zomaar uit het niets een jongetje op zijn fiets langs snort. Wanneer de twee afscheid hebben genomen, verschijnt er op de muur rechts een tekst. Daarin staat te lezen dat de dialogen zijn gebaseerd op gesprekken met Harrie van Gestel, een Bredanaar die nog geen maand geleden is gestorven. Zijn vrouw vertelde dat Harrie vond dat zijn leven in feite uit niets meer dan herinneringen bestaat. Een zoveelste rilling over mijn rug. En nu niet door de kou.
Schitterend gemaakt totaaltheater. Met sterk spel van Heleen van Doremalen en Franky van Dorst. De uitgesproken tekst was misschien niet overal even sterk, maar dat tekort werd ruimschoots goedgemaakt door het indrukwekkende beeld, gemaakt door Leonie Muller en Hanna van Mourik Broekman. Met dank aan de (licht)techniek van Roland van Meel.
Dit stuk is het eerste van een reeks van vijf voorstellingen. Deze aftrap belooft wat voor de volgende vier. Ben zeer benieuwd.
Peter de Jaeger